جراحی فلپ لثه یکی از روش‌های پیشرفته در درمان بیماری‌های شدید لثه و به‌ویژه پریودنتیت (عفونت بافت‌های نگهدارنده دندان) است. این روش، که توسط دندان‌پزشک یا متخصص لثه (پریودنتیست) انجام می‌شود، زمانی پیشنهاد می‌گردد که روش‌های معمول مانند جرم‌گیری و تسطیح سطح ریشه (deep cleaning) برای کنترل عفونت و التهاب کافی نباشند. در این مقاله به بررسی دقیق فرآیند، مزایا، عوارض احتمالی، مراحل بعد از عمل و دیگر اطلاعات مهم در مورد جراحی فلپ لثه می‌پردازیم (اگر به این موارد علاقه دارید، می توانید مقاله رفع لکه های دندانی را مطالعه کنید).
بیماری‌های لثه؛ مقدمه‌ای بر نیاز به جراحی
قبل از ورود به بحث جراحی فلپ لثه، لازم است با بیماری‌هایی آشنا شویم که ممکن است نیاز به این نوع جراحی داشته باشند (اگر به این موارد علاقه دارید، می توانید مقاله درمان دندان درد شدید را مطالعه کنید):
- ژنژیویت (التهاب سطحی لثه): در مراحل اولیه با رعایت بهداشت دهان و جرم‌گیری قابل درمان است.
- پریودنتیت: عفونت پیشرفته لثه که به استخوان نگهدارنده دندان‌ها آسیب می‌زند. این بیماری در صورت عدم درمان منجر به لق شدن یا از دست رفتن دندان می‌شود.
در مراحل پیشرفته‌ی پریودنتیت که پاکت‌های لثه (فاصله بین لثه و دندان) بسیار عمیق شده‌اند، جراحی فلپ لثه بهترین گزینه درمانی است.
جراحی فلپ لثه چیست؟
جراحی فلپ لثه یک روش جراحی کوچک اما دقیق است که در آن لثه‌ها به‌صورت موضعی باز می‌شوند تا امکان دسترسی مستقیم به ریشه دندان و استخوان فراهم شود. سپس نواحی عفونی و ملتهب به‌طور کامل تمیز شده و در نهایت، لثه‌ها مجدداً در جای خود بخیه زده می‌شوند. هدف از این جراحی:
- حذف پلاک و باکتری‌های عمیق
- کاهش عمق پاکت‌های لثه‌ای
- ترمیم و بازسازی استخوان آسیب‌دیده (در برخی موارد)
چه زمانی جراحی فلپ لثه توصیه می‌شود؟
جراحی فلپ لثه معمولاً در شرایط زیر توصیه می‌شود:
- عمق پاکت لثه بیشتر از ۵ میلی‌متر باشد.
- پاسخ به درمان‌های غیرجراحی مانند جرم‌گیری و داروها ناکافی باشد.
- استخوان فک به دلیل عفونت تحلیل رفته باشد.
- خونریزی، درد یا بوی بد دهان ادامه‌دار باشد.
این روش باید حتما توسط متخصص مجرب و پس از انجام بررسی‌های کامل مانند عکس‌برداری پانورامیک یا CBCT انجام شود.
مراحل انجام جراحی فلپ لثه
فرآیند جراحی فلپ لثه معمولاً در کلینیک و تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و شامل مراحل زیر است.
آماده‌سازی بیمار
- گرفتن عکس رادیوگرافی
- پاک‌سازی اولیه دندان‌ها
- دادن داروی آنتی‌بیوتیک در صورت نیاز
بی‌حسی موضعی
برای جلوگیری از درد، لثه بی‌حس می‌شود.
ایجاد فلپ
لثه در ناحیه آسیب‌دیده با یک برش کوچک جدا می‌شود تا دسترسی مستقیم به ریشه دندان‌ها فراهم گردد.
پاک‌سازی عمقی
جرم، پلاک و بافت‌های عفونی از اطراف ریشه و استخوان برداشته می‌شود. در برخی موارد از ابزار اولتراسونیک استفاده می‌شود.
بازسازی استخوان (در صورت لزوم)
در صورت تحلیل استخوان، مواد پیوندی یا فاکتورهای رشدی برای بازسازی استخوان اضافه می‌شود.
بخیه زدن لثه
در پایان، لثه در جای مناسب خود بخیه زده می‌شود.
مراقبت‌های بعد از جراحی فلپ لثه
بعد از جراحی فلپ لثه، مراقبت‌های زیر توصیه می‌شود تا روند بهبودی به‌خوبی طی شود:
- استفاده از کمپرس سرد روی صورت برای کاهش تورم در ۲۴ ساعت اول.
- اجتناب از خوردن غذاهای سفت و داغ حداقل برای ۲ تا ۳ روز.
- استفاده منظم از دهان‌شویه کلرهگزیدین برای جلوگیری از عفونت.
- مصرف داروهای تجویزی مانند آنتی‌بیوتیک و مسکن طبق دستور پزشک.
- عدم استفاده از مسواک در محل بخیه تا زمان کشیدن بخیه‌ها (حدود ۷ تا ۱۰ روز).
- استراحت کافی و پرهیز از فعالیت‌های شدید طی روزهای اول.
رعایت دقیق این موارد نقش مهمی در موفقیت‌آمیز بودن جراحی فلپ لثه دارد.
مزایای جراحی فلپ لثه
انجام جراحی فلپ لثه دارای مزایای متعددی است که شامل موارد زیر می‌شود:
- کاهش عمق پاکت‌های لثه‌ای و تسهیل نظافت روزانه
- پیشگیری از پیشرفت بیشتر عفونت و تحلیل استخوان
- تقویت اتصال لثه به دندان
- بهبود زیبایی ظاهری لثه در برخی موارد
- حفظ دندان‌هایی که ممکن بود به دلیل پریودنتیت کشیده شوند
عوارض احتمالی جراحی فلپ لثه
گرچه جراحی فلپ لثه معمولاً موفقیت‌آمیز است، اما مانند هر عمل جراحی ممکن است با عوارضی همراه باشد:
- تورم و درد موقت پس از جراحی
- حساسیت دندان‌ها به سرما و گرما
- خونریزی خفیف در روزهای اول
- عقب‌نشینی لثه‌ها در برخی نواحی (افزایش نمایان شدن سطح ریشه)
- احتمال عفونت در صورت عدم رعایت بهداشت دهان
در صورت مشاهده عوارض شدید یا طولانی‌مدت، مراجعه سریع به پزشک ضروری است.
موفقیت بلندمدت جراحی فلپ لثه
برای حفظ نتایج مثبت جراحی فلپ لثه در طولانی‌مدت، رعایت نکات زیر بسیار ضروری است:
- مسواک زدن صحیح و منظم با مسواک نرم
- استفاده روزانه از نخ دندان یا واترجت
- مراجعات دوره‌ای به دندان‌پزشک (هر 3 تا 6 ماه)
- عدم مصرف دخانیات که می‌تواند روند ترمیم را مختل کند
- تغذیه مناسب با مصرف کافی از ویتامین‌ها و مواد معدنی
بسیاری از بیمارانی که این توصیه‌ها را رعایت می‌کنند، تا سال‌ها بدون مشکل لثه زندگی می‌کنند.
تفاوت جراحی فلپ لثه با سایر درمان‌های لثه
برای درک بهتر جراحی فلپ لثه، بد نیست مقایسه‌ای با دیگر روش‌های درمانی لثه داشته باشیم:
| روش درمان | میزان تهاجم | مناسب برای | ابزار لازم |
| جرم‌گیری ساده | بسیار کم | ژنژیویت خفیف | ابزار دستی یا اولتراسونیک |
| جرم‌گیری عمقی | متوسط | پریودنتیت متوسط | بی‌حسی موضعی، ابزارهای تخصصی |
| جراحی فلپ لثه | زیاد | پریودنتیت شدید، تحلیل استخوان | بی‌حسی موضعی، ابزار جراحی، بخیه |
| پیوند لثه | زیاد | عقب‌نشینی لثه | جراحی پیچیده‌تر، مواد پیوندی |
این جدول نشان می‌دهد که جراحی فلپ در لثه در مرحله‌ای پیشرفته از درمان قرار دارد و نباید آن را با روش‌های سطحی اشتباه گرفت.
هزینه جراحی فلپ لثه
هزینه جراحی فلپ لثه بسته به موارد زیر متغیر است:
- تعداد دندان‌های درگیر
- موقعیت جراحی (فک بالا یا پایین)
- تخصص دندان‌پزشک
- نیاز به پیوند استخوان یا مواد جانبی
در ایران، بسته به نوع کلینیک، هزینه جراحی برای هر ناحیه ممکن است از 2 تا 5 میلیون تومان متغیر باشد (تا زمان نگارش این مقاله). البته برخی بیمه‌های تکمیلی بخشی از این هزینه را پوشش می‌دهند.
جمع‌بندی
جراحی فلپ لثه یک راهکار مؤثر و تخصصی برای درمان بیماری‌های پیشرفته لثه است که در مواردی که درمان‌های ساده‌تر پاسخ نداده‌اند، به کار می‌رود. این جراحی با هدف حذف عفونت‌های عمیق، کاهش پاکت‌های لثه‌ای و جلوگیری از تحلیل بیشتر استخوان انجام می‌شود. رعایت مراقبت‌های پس از عمل و حفظ بهداشت دهان، نقش مهمی در موفقیت این درمان دارد. اگر لثه‌های شما دچار التهاب مزمن، خونریزی و درد شده‌اند و با روش‌های معمول بهبودی حاصل نشده است، حتماً مشورت با متخصص لثه درباره جراحی فلپ را در نظر داشته باشید.