خشکی دهان به شرایطی گفته می شود که تولید بزاق در دهان کاهش پیدا می کند و حس ناراحت کننده ای در دهان به وجود می آید. این مسئله می تواند آسیب های بسیار زیادی را به ساختار دهان و دندان وارد کند که برخی از آنها قابل جبران نیستند. موارد متعددی مانند استفاده از داروهای ضد افسردگی، آنتی هسیتامین ها و داروهای دیگر، استرس و اضطراب، ابتلا به بیماری های مختلف مانند دیابت و قرارگیری در معرض پرتوهای آسیب رسان باعث به وجود آمدن این مشکل می شوند. راهکار درمان با توجه به علتی که باعث به وجود آمدن حس خشکی در دهان شده است، مشخص می گردد. نوشیدن مداوم آب و مایعات یکی از بهترین راهکارهایی است که به این افراد پیشنهاد می شود (اگر به این موضوع علاقه دارید، می توانید مقاله علت درد تمام دندان ها چیست؟ را مطالعه کنید).
خشکی دهان چیست؟
خشکی دهان وضعیتی است که بزاق به اندازه کافی تولید نمی شود و در نتیجه، فرآیند هضم غذا دچار مشکلات زیادی می گردد. در کنار این مسئله، زمانی که دهان خشک است، ممکن است گفتار تحت تاثیر قرار گیرد و همین امر می تواند تعاملات را تحت تاثیر قرار دهد. برخی از مواردی که باعث بروز این مشکل می شوند، به شرح زیر هستند:
- استفاده از داروها: استفاده از برخی از داروها به عنوان عاملی برای خشکی دهان شناخته شده است. به طور مثال، داروهایی مانند آنتی‌هیستامین‌ها، ضدافسردگی‌ها، ضدتشنج‌ها، ضدافسردگی‌ها، داروهای ضدآنزیم های کولین می توانند احساس خشکی را در دهان افزایش دهند.
- عوامل عصبی: اضطراب یکی دیگر از شرایطی است که می تواند عملکرد سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار دهد و همین مسئله می تواند تولید ترشحات را در بدن پایین بیاورد.
- بیماری‌های دهان و دندان: ابتلا به بیماری های دهان و دندان مانند التهاب لثه، عفونت‌های قارچی دهان، آفت دهانی از عوامل موثر بروز خشکی در دهان هستند.
- قرارگیری در معرض پرتوها: کسانی که به بیماری های حاد مانند سرطان مبتلا هستند و در پروسه درمان در معرض پرتوهای مختلف هستند، ممکن است این مشکل را تجربه کنند.
- عوامل سنی: با افزایشن سن، تولید تولید بزاق در دهان کاهش می یابد و همین امر منجر به خشکی دهان می شود.
مجله مایو کلینیک علت خشکی دهان را به صورت زیر می داند:
Dry mouth is caused when the salivary glands in the mouth don’t make enough saliva to keep the mouth wet. Sometimes these glands may not work properly due to: Medicines. Hundreds of medicines, including many medicines available without a prescription, can cause dry mouth
خشکی دهان زمانی ایجاد می شود که غدد بزاقی، بزاق کافی را برای مرطوب نگه داشتن دهان تولید نمی کنند. گاهی اوقات ممکن است این مشکل به دلیل مصرف دارو باشد. داروهای زیادی وجود دارند که بدون نسخه در دسترس هستند و باعث بروز احساس خشکی در دهان می شوند.
عوارض خشکی دهان بر دندان ها چیست؟
بزاق یکی از مهمترین ترشحات بدنی است که باعث می شود دهان و دندان در حالت تعادل قرار گیرند و به ساختار دندان ها آسیبی وارد نشود. زمانی که تولید بزاق در دهان کاهش پیدا می کند، مشکلات متعددی به وجود می آیند که برخی از آنها به شرح زیر هستند:
- لکه‌ها و رنگ‌های غیرطبیعی: زمانی که تولید بزاق در دهان کاهش می یابد و علائم خشکی در دهان خود را نشان می دهند، لکه ها و رنگ های غیرطبیعی بر روی دندان ها به وجود می آیند. رطوبت مهمترین مسئله ای است که برای حفظ ساختار طبیعی دندان ها ضروری است و از ایجاد لکه جلوگیری می کند.
- افزایش فرسایش دندان: کاهش تولید بزاق می تواند به مینای دندان که نقش محافظت از دندان را دارد، آسیب وارد کند و در نتیجه دندان آسیب پذیر می شود.
- عفونت‌های دهانی: زمانی که خشکی دهان افزایش پیدا می کند، خطر ابتلا به عفونت های دندانی و دهانی بالا می رود. بافت لثه و دهان بسیار نرم است که با کاهش میزان بزاق دهان، این بافت آسیب می بیند و از بین می رود.
- بوی بد دهان: خشکی دهان باعث ایجاد بوی بسیار بدی در دهان می شود و بر تعاملات اجتماعی اثر می گذارد.
- مشکلات در بلعیدن غذا: خشک شدن دهان بلعیدن غذا را دشوار می کند.
| عوارض خشکی دهان | |
| به وجود آمدن لکه ها و رنگ های غیر طبیعی | افزایش فرسایش دندان |
| عفونت دندانی | بوی بد دهان |
| خطر ابتلا به بیماری های لثوی | مشکل در بلعیدن غذا |
مراقبت از دندان ها در برابر خشکی دهان
برای بهبود خشک شدن دهان و مراقبت از دندان ها بهتر است به مورادی که در ادامه مطرح می شوند، توجه داشته باشی:
- مراقبت دهانی منظم: توصیه می شود به بهداشت دهان و دندان خود توجه داشته باشید. مسواک بزنید، نخ دندان بکشید و از دهانشویه مناسب استفاده کنید. زیرا با خشک شدن دهان، دندان ها آسیب پذیر می شوند و این مسئله مشکلات زیادی را به وجود می آورد.
- مصرف آب کافی: مصرف آب کافی بر تولید بزاق اثر می گذارد و می تواند خشک شدن دهان را رفع کند.
- مصرف غذاها و نوشیدنی‌های مناسب: مصرف مواد غذایی مانند میوه ها و سبزیجات تازه باعث می شود که رطوبت مورد نیاز دهان تامین شود.
- اجتناب از مصرف مواد محرک: موادی مانند قهوه، تنباکو و الکل می‌توانند خشک شدن دهان را افزایش دهند. بهتر است افرادی که به این مشکل مبتلا هستند، این موارد را مصرف نکنند.
- مراجعه به دندانپزشک: مراجعه به دندانپزشک برای رفع مشکلاتی که در دهان و دندان به وجود آمده اند، بسیار ضروری است و می تواند سلامت دندان ها را تضمین نماید.
سوالات پرتکرار در مورد خشکی دهان
در این بخش، تلاش می کنیم به سوالات پرتکرار در مورد خشکی دهان پاسخ دهیم.
آیا خشکی دهان منجر به سرطان می شود؟
خشکی دهان به خودی خود منجر به سرطان نمی‌شود، اما می‌تواند عوامل خطرزا برای مشکلات دهانی و دندانی ایجاد کند که در درازمدت ممکن است سلامت دهان را تحت تاثیر قرار دهد. بزاق نقش مهمی در حفظ سلامت دهان دارد؛ این مایع از دندان‌ها و لثه‌ها محافظت می‌کند، به هضم غذا کمک می‌کند و محیط دهان را پاکیزه نگه می‌دارد. در صورتی که خشکی دهان به مدت طولانی ادامه یابد، می‌تواند به پوسیدگی دندان‌ها، بیماری‌های لثه و سایر مشکلات دهانی منجر شود که در صورت عدم درمان، وضعیت دهان پیچیده‌تر خواهد شد.
این مشکلات دهانی در صورت عدم توجه ممکن است به عفونت‌ها یا زخم‌هایی در دهان منجر شوند. همچنین، خشکی دهان می‌تواند به کاهش توانایی دهان در مقابله با باکتری‌ها و ویروس‌ها منجر شود که می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی را افزایش دهد. اگر خشکی دهان به طور مداوم وجود داشته باشد، بهتر است با دندانپزشک یا پزشک مشورت کنید. درمان مناسب می‌تواند به کاهش خشکی و پیشگیری از مشکلات جدی‌تر کمک کند.
آیا خشکی در دهان نشان دهنده یک مشکل جدی است؟
خشکی دهان ممکن است نشان‌دهنده یک مشکل جدی باشد، اما در بسیاری از موارد، علت آن موقتی و ناشی از عواملی مانند استرس، کم‌آبی بدن یا مصرف داروهای خاص است. با این حال، اگر خشکی دهان به طور مداوم ادامه پیدا کند، ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل پزشکی جدی‌تر باشد. برخی از بیماری‌ها مانند دیابت، سندرم شوگرن، و مشکلات غدد بزاقی می‌توانند باعث کاهش تولید بزاق و خشکی دهان شوند.
همچنین، خشکی دهان می‌تواند به مشکلات دندانی و لثه‌ای منجر شود. بزاق در برابر پوسیدگی دندان‌ها و بیماری‌های لثه محافظت می‌کند، و کاهش آن می‌تواند این مشکلات را تشدید کند. افراد مبتلا به خشکی دهان ممکن است به راحتی دچار عفونت‌های دهانی و مشکلات گوارشی نیز شوند.
اگر خشکی دهان به مدت طولانی ادامه یابد یا با علائمی دیگر مانند تشنگی شدید، مشکل در بلعیدن، یا زخم‌های دهانی همراه باشد، باید به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید. درمان به موقع می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند و به رفع خشکی دهان کمک کند.
آیا خشکی دهان در شب معمول است؟
بله، خشکی دهان در شب یک مشکل نسبتا شایع است. در هنگام خواب، تولید بزاق به طور طبیعی کاهش می‌یابد و این امر می‌تواند منجر به خشکی دهان شود. برخی از افراد به دلیل تنفس از طریق دهان در هنگام خواب نیز بیشتر دچار خشکی دهان می‌شوند، به خصوص اگر دچار گرفتگی بینی یا آلرژی باشند که آنها را وادار به تنفس از دهان می‌کند. این وضعیت معمولا در شب شدت بیشتری پیدا می‌کند زیرا بزاق کمتر تولید می‌شود و فرد نمی‌تواند به طور مداوم دهان را مرطوب نگه دارد.
عوامل دیگری نیز می‌توانند باعث خشکی دهان در شب شوند، مانند مصرف داروهایی که موجب کاهش ترشح بزاق می‌شوند، مانند داروهای ضدافسردگی، آنتی‌هیستامین‌ها یا داروهای فشار خون. همچنین، بیماری‌هایی مانند دیابت یا مشکلات غدد بزاقی نیز می‌توانند خشکی دهان را تشدید کنند.
خشکی دهان در شب اگر موقت باشد، معمولا مشکل بزرگی ایجاد نمی‌کند، اما اگر به طور مداوم ادامه یابد، می‌تواند به مشکلات دندانی، عفونت‌های دهانی و بیماری‌های لثه منجر شود. در صورت ادامه خشکی دهان در شب، توصیه می‌شود با دندانپزشک یا پزشک مشورت کنید.
سخن پایانی
خشکی دهان یک مشکل شایع است که می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله مصرف داروها، بیماری‌های زمینه‌ای، استرس یا تغییرات در سبک زندگی. بزاق نقش مهمی در حفظ سلامت دهان دارد، زیرا به هضم غذا، پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها و بیماری‌های لثه و حفظ تعادل محیط دهان کمک می‌کند. کاهش تولید بزاق می‌تواند مشکلات زیادی از جمله پوسیدگی دندان‌ها، عفونت‌های دهانی، بدبویی دهان و مشکلات بلعیدن را ایجاد کند.
اگر خشکی دهان به طور مداوم ادامه یابد، ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای مانند دیابت، سندرم شوگرن یا مشکلات غدد بزاقی باشد. در این صورت، مشاوره با پزشک یا دندانپزشک ضروری است تا علت دقیق شناسایی و درمان مناسب آغاز شود.
در بیشتر موارد، خشکی دهان قابل درمان است. مصرف مایعات بیشتر، استفاده از محصولات مرطوب‌کننده دهان، تغییر داروهای مصرفی و درمان بیماری‌های زمینه‌ای می‌توانند به کاهش این مشکل کمک کنند. بنابراین، در صورتی که خشکی دهان به مشکلی مزمن تبدیل شود، نباید آن را نادیده گرفت و باید به دنبال راه‌حل‌های درمانی مناسب بود.