تغییر رنگ دندانها، به ویژه سیاه شدن دندان از داخل، یکی از مشکلاتی است که نه تنها جنبه زیبایی دارد بلکه میتواند نشاندهنده وجود مشکلات جدیتر در سلامت دهان و دندان باشد. اگرچه تغییر رنگ دندانها معمولاً با لکههای خارجی و تغییر رنگ سطحی مرتبط است، اما گاهی رنگدانههای سیاه یا تیره از داخل دندان شروع میشود که این وضعیت نیازمند بررسی و درمان فوری است. در این مقاله قصد داریم به ریشهیابی دقیق علت سیاه شدن دندان از داخل بپردازیم و عوامل متعددی که میتوانند موجب این مشکل شوند را توضیح دهیم.
ساختار دندان و علت سیاه شدن دندان از داخل
برای درک بهتر علت سیاه شدن دندان از داخل، ابتدا باید ساختار دندان را بشناسیم. دندان از سه لایه اصلی تشکیل شده است:
- مینای دندان: لایه بیرونی سخت و شفاف
- دنتین: لایه میانی که رنگ طبیعی دندان را شکل میدهد
- پالپ: بخش مرکزی دندان که شامل عصبها و رگهای خونی است.
وقتی سیاه شدن دندان از داخل رخ میدهد، معمولاً مربوط به تغییرات رنگ دنتین یا پالپ است که میتواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد.
علت سیاه شدن دندان از داخل: پوسیدگی عمیق

یکی از شایعترین علت سیاه شدن دندان از داخل، پوسیدگی عمیق است. پوسیدگی که به لایههای داخلی دندان نفوذ میکند باعث میشود مواد پوسیده و باکتریها در دندان تجمع یافته و رنگ دندان تیره شود. این نوع پوسیدگی معمولاً با درد و حساسیت همراه است و نیازمند درمان سریع است.
علت سیاه شدن دندان از داخل: ضربه و آسیب به دندان

ضربههای شدید به دندان میتواند باعث خونریزی داخلی در پالپ دندان شود که در نتیجه رنگ دندان از داخل به رنگ تیره یا سیاه تغییر میکند. این تغییر رنگ به دلیل تجمع هموگلوبین خون و تجزیه آن در داخل دندان است. در بسیاری از موارد، دندان بدون درد سیاه میشود ولی این نشانهای از آسیب جدی است که نیاز به درمان دارد.
علت سیاه شدن دندان از داخل: درمان ریشه ناقص یا قدیمی
در برخی موارد، پس از انجام درمان ریشه، اگر پالپ دندان به درستی پاکسازی نشده باشد یا درمان ریشه به درستی انجام نشده باشد، مواد باقیمانده یا عفونت میتواند باعث تغییر رنگ دندان از داخل شود. همچنین درمانهای قدیمی ریشه که به درستی مهر و موم نشدهاند، میتوانند علت سیاه شدن دندان از داخل باشند.

علت سیاه شدن دندان از داخل: استفاده از مواد دندانپزشکی خاص
برخی مواد استفاده شده در پر کردن دندان، مانند آمالگام یا برخی مواد قدیمی، ممکن است به مرور زمان باعث تغییر رنگ دندان از داخل شوند. این رنگپذیری داخلی یکی دیگر از علت سیاه شدن دندان از داخل است که در برخی موارد با تعویض مواد پرکننده قابل درمان است.
علت سیاه شدن دندان از داخل: عفونت پالپ دندان
عفونت در پالپ دندان میتواند باعث مرگ سلولهای داخلی دندان شود و رنگ دندان را به سمت سیاهی و تیرگی ببرد. این نوع تغییر رنگ معمولاً همراه با درد و تورم است و باید سریعاً درمان شود تا از پیشرفت عفونت جلوگیری شود (اگر به این موارد علاقه دارید، می توانید مقاله زیباسازی سریع لبخند را مطالعه کنید).
علت سیاه شدن دندان از داخل: رسوب مواد معدنی
گاهی اوقات رسوبات مواد معدنی مانند آهن، منگنز یا مس میتوانند از طریق جریان خون وارد پالپ دندان شده و باعث تغییر رنگ از داخل شوند. این شرایط کمتر شایع است ولی یکی از عوامل مهم در بررسی علت سیاه شدن دندان از داخل محسوب میشود.
علت سیاه شدن دندان از داخل: تغییرات ناشی از سن
با افزایش سن، دندانها به طور طبیعی تیرهتر میشوند. این تغییر رنگ ممکن است به دلیل نازک شدن مینای دندان و نمایان شدن رنگ دنتین تیرهتر باشد. هرچند این تغییر رنگ معمولاً سطحی است اما میتواند تا حدی به داخل دندان نیز نفوذ کند.
تشخیص دقیق علت سیاه شدن دندان از داخل
برای تشخیص دقیق علت سیاه شدن دندان از داخل، دندانپزشک از روشهای مختلفی استفاده میکند، از جمله:
- معاینه بالینی
- عکسبرداری رادیولوژیکی (ایکسری)
- تست حساسیت پالپ
- استفاده از دوربینهای داخل دهانی برای مشاهده دقیقتر
این تشخیصها به دندانپزشک کمک میکند تا علت اصلی تغییر رنگ را شناسایی کرده و بهترین روش درمان را پیشنهاد دهد.
روشهای درمان برای علت سیاه شدن دندان از داخل

بسته به علت سیاه شدن، درمانهای متفاوتی پیشنهاد میشود (اگر به این موارد علاقه دارید، می توانید مقاله رفع لکه های دندانی را مطالعه کنید).
درمان پوسیدگی
اگر پوسیدگی عمیق علت سیاه شدن باشد، درمان شامل برداشتن پوسیدگی و پر کردن دندان یا درمان ریشه میشود.
درمان ضربه
در صورت ضربه، درمان بسته به شدت آسیب میتواند شامل ترمیم، درمان ریشه یا حتی کشیدن دندان باشد.
درمان عفونت پالپ
عفونت پالپ نیازمند درمان ریشه است تا عفونت حذف و دندان نجات یابد.
تعویض مواد پرکننده
اگر مواد دندانپزشکی باعث تغییر رنگ شده باشند، تعویض آنها میتواند مشکل را حل کند.
پیشگیری از سیاه شدن دندان از داخل
رعایت بهداشت دهان و دندان، معاینات منظم، محافظت در برابر ضربات، و درمان به موقع پوسیدگیها از مهمترین راههای پیشگیری از علت سیاه شدن دندان از داخل هستند.
نتیجهگیری
علت سیاه شدن دندان از داخل میتواند ناشی از عوامل متعددی مانند پوسیدگی، ضربه، عفونت، مواد پرکننده و حتی تغییرات طبیعی سن باشد. شناخت دقیق این علتها و درمان به موقع، کلید حفظ سلامت دندانها و جلوگیری از عوارض جدیتر است. در صورت مشاهده هرگونه تغییر رنگ غیرطبیعی در دندانها، به سرعت به دندانپزشک مراجعه کنید تا درمان مناسب انجام شود.
