پرکردگی دندان یکی از متداولترین درمانهای دندانپزشکی است که برای ترمیم دندانهای آسیبدیده یا پوسیده استفاده میشود. این درمان باعث جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی، حفظ عملکرد دندانها و جلوگیری از عوارض بیشتر مانند عفونتهای دندانی میشود. با این حال، مانند هر درمان پزشکی دیگری، پرکردگی دندان نیز میتواند با برخی از عوارض همراه باشد که به عوامل مختلفی چون نوع ماده پرکردگی، مهارت دندانپزشک و مراقبتهای بعد از درمان بستگی دارد. در این مقاله، عوارض پرکردگی دندان به تفصیل بررسی میشود و به اهمیت شناخت این عوارض و پیشگیری از آنها پرداخته خواهد شد.
عوارض اولیه پرکردگی دندان
این موارد به شرح زیر هستند.
درد و حساسیت دندان
یکی از شایعترین عوارض بعد از پرکردگی دندان، درد یا حساسیت به دماهای سرد و گرم است. این حساسیت ممکن است به دلیل نزدیک بودن به عصب دندان یا فشار ناشی از مواد پرکردگی بهوجود آید. حساسیت معمولا بهطور موقت است و طی چند روز تا چند هفته کاهش مییابد. با این حال، اگر حساسیت طولانیمدت ادامه پیدا کند، ممکن است نشاندهنده وجود مشکلات جدیتری مانند عفونت یا آسیب به عصب دندان باشد.
عدم تطابق مواد پرکردگی با دندان
یکی از دیگر عوارض پرکردگی دندان زمانی اتفاق میافتد که پرکردگی بهدرستی متناسب با شکل دندان قرار نگیرد. این مشکل میتواند باعث ایجاد فشار زیاد بر روی دندان شود و منجر به درد، حساسیت و حتی آسیب به دندانهای مجاور گردد. این مشکل معمولاً زمانی رخ میدهد که پرکردگی بهطور دقیق شکل و اندازه دندان را بازسازی نکند.
عوارض بلندمدت پرکردگی دندان
این موارد به شرح زیر هستند.
خسارت به بافت دندان
پرکردگی دندان ممکن است به بافت دندان آسیب بزند. در طول فرآیند آمادهسازی دندان برای پرکردگی، دندانپزشک باید بخشهای پوسیده را بردارد. این کار میتواند باعث از دست دادن بخشهایی از مینای دندان شود که ممکن است در آینده باعث آسیب بیشتر به دندان یا ایجاد حساسیتهای دایمی گردد. از آنجا که در این روش بخشی از دندان سالم برداشته میشود، ممکن است ساختار دندان ضعیفتر شود و در برابر شکستگی آسیبپذیر گردد.
آسیب به لثه و بافتهای اطراف
در برخی از موارد، عوارض پرکردگی دندان میتواند به لثهها و بافتهای نرم اطراف دندانها منتقل شود. زمانی که پرکردگی به درستی جایگذاری نشود، میتواند باعث تحریک لثه و خونریزی شود. در مواردی که پرکردگی در محل خود ثابت نشده باشد یا به صورت غیر دقیق قرار گرفته باشد، ممکن است باعث ایجاد عفونتهای لثه و بیماریهای پریودنتال گردد.
شکستن پرکردگی
یکی از شایعترین مشکلات بلندمدت پرکردگی دندان، شکستن یا ترک خوردن پرکردگی است. این مشکل بهویژه در پرکردگیهای قدیمی یا آنهایی که از مواد پرکردگی ضعیف ساخته شدهاند، مشاهده میشود. در نتیجه، اگر پرکردگی آسیب ببیند، ممکن است پوسیدگی دوباره بهسرعت گسترش یابد و دندان نیاز به درمان مجدد داشته باشد. این مسئله معمولا با گذشت زمان و مصرف مواد غذایی سخت یا اسیدی شدت میگیرد.
عوارض ناشی از مواد پرکردگی
این موارد به شرح زیر هستند.
آمالگام و مشکلات بهداشتی
آمالگام یکی از رایجترین مواد برای پرکردگی دندان است که بهویژه در دندانهای عقب بهکار میرود. با وجود مزایای آن در استحکام و دوام، برخی نگرانیها در مورد استفاده از این ماده به دلیل وجود جیوه در ترکیب آن وجود دارد. برخی از مطالعات نشان دادهاند که جیوه موجود در آمالگام میتواند به مرور زمان باعث ایجاد مشکلات بهداشتی و عوارضی مانند مسمومیت با جیوه شود. با این حال، سازمانهای بهداشتی مانند سازمان بهداشت جهانی و انجمن دندانپزشکی آمریکا این ماده را بیخطر میدانند، البته به شرط استفاده مناسب و رعایت استانداردهای ایمنی.
حساسیت به کامپوزیتها
پرکردگی کامپوزیت دندان به دلیل ظاهر طبیعی و تطابق با رنگ دندانها محبوب است. با این حال، برخی از افراد ممکن است به مواد کامپوزیت حساسیت داشته باشند. این حساسیت میتواند باعث التهاب یا واکنشهای آلرژیک شود که در برخی موارد نیاز به درمان اضافی دارد.
مواد پرکردگی موقت و عدم دوام طولانیمدت
در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است از مواد پرکردگی موقت برای ترمیم دندان استفاده کند. این نوع پرکردگیها معمولا از دوام کمتری برخوردارند و ممکن است با گذشت زمان خراب شوند. اگر این پرکردگیها بهطور مرتب بررسی و ترمیم نشوند، ممکن است منجر به پوسیدگی بیشتر دندان و آسیب به آن شود.
عوارض روانی و زیباییشناختی
این موارد به شرح زیر هستند (اگر به این موارد علاقه دارید، می توانید درمان پوسیدگی دندان شیری را مطالعه کنید).
نگرانی از ظاهر پرکردگیها
بسیاری از افراد ممکن است نگران ظاهر پرکردگیهای دندانی خود باشند. در حالی که مواد مانند کامپوزیت و سرامیک میتوانند با دندانهای طبیعی همترازی خوبی داشته باشند، مواد آمالگام به دلیل رنگ نقرهای خود میتوانند ظاهر لبخند را تحت تاثیر قرار دهند. بهویژه در دندانهای جلو، نگرانی از نمای دندانها پس از پرکردگی میتواند عوارض روانی به همراه داشته باشد. این مشکلات میتواند اعتماد به نفس فرد را کاهش دهد و نیاز به درمانهای زیبایی مانند لمینت دندان یا سفید کردن دندانها را افزایش دهد.
تاثیر بر وضعیت دهانی
اگر پرکردگی دندان به درستی انجام نشود، ممکن است عملکرد دندان تحت تاثیر قرار گیرد. مشکلاتی مانند تداخل با دندانهای مجاور، فشار نادرست و حتی مشکل در جویدن ممکن است بهوجود آید. این مشکلات میتوانند به ایجاد تنش در فک، سردرد و دردهای عضلانی منجر شوند. به همین دلیل، انتخاب مواد مناسب و دقت در انجام درمان توسط دندانپزشک از اهمیت ویژهای برخوردار است.
راههای پیشگیری از عوارض پرکردگی دندان
این موارد به شرح زیر هستند (اگر به این موارد علاقه دارید، ترمیم دندان شیری با مواد همرنگ را مطالعه کنید).
انتخاب مواد پرکردگی مناسب
انتخاب نوع ماده پرکردگی نقش زیادی در کاهش عوارض پرکردگی دندان دارد. دندانپزشک باید با توجه به شرایط دندان و نیازهای بیمار، مناسبترین ماده را برای پرکردگی انتخاب کند. برای دندانهای جلو، مواد کامپوزیتی که با رنگ دندان تطابق دارند، بهتر از آمالگام هستند. برای دندانهای عقبی، آمالگام یا سرامیک میتواند گزینههای مناسبتری باشند.
مراجعه منظم به دندانپزشک
مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی وضعیت پرکردگیها و سلامت دندانها ضروری است. با این کار، دندانپزشک میتواند مشکلات احتمالی مانند ترک خوردن پرکردگی، حساسیت یا آسیب به بافتهای اطراف را شناسایی کرده و اقدامات لازم را انجام دهد.
مراقبتهای خانگی
پس از پرکردگی دندان، رعایت بهداشت دهان و دندان بسیار مهم است. مسواک زدن روزانه، استفاده از نخ دندان و اجتناب از خوردن مواد غذایی سخت یا چسبناک میتواند به حفظ سلامت دندانها و جلوگیری از عوارض بعدی کمک کند.
سخن پایانی
عوارض پرکردگی دندان میتواند شامل مشکلاتی از جمله حساسیت، شکستگی، آسیب به دندان و لثهها، واکنشهای آلرژیک و نگرانیهای زیباییشناختی باشد. با این حال، با انتخاب مواد مناسب، رعایت مراقبتهای بهداشتی و مراجعه منظم به دندانپزشک، میتوان از بسیاری از این عوارض جلوگیری کرد و از پرکردگی دندان به عنوان یک روش مؤثر برای بازیابی عملکرد دندان استفاده کرد.